موضوع: پاسخ رهبر انقلاب به استفتائاتی در مورد ایام فاطمیه

آیا می‌شود «اضافه‌خرج» مراسم فاطمیه را در محرم خرج كرد؟ معیار شرعی ضرر اعم از جسمی یا روحی چیست؟ اینها از جمله سوالاتی است که رهبر معظم انقلاب در استفتائاتی جداگانه احکامشان را بیان کرده‌اند.

پاسخ‌های آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی به سوالاتی در زمینه احكام عزاداری به شرح زیر است:

1. در حسینیه‌ها و مساجد بیشتر مناطق به‌خصوص روستاها مراسم شبیه‏ خوانی به اعتبار این‌كه از سنت‌های قدیمی است برگزار می‌شود كه گاهی اثر مثبتی در نفوس مردم دارد، این مراسم چه حكمی دارند؟


جواب) اگر مراسم شبیه‏ خوانی مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشند و مستلزم مفسده هم نباشند و با توجه به مقتضیات زمان باعث وهن مذهب حق هم نشوند، اشكال ندارند، ولی در عین حال بهتر است كه به جای آن‌ها، مجالس وعظ و ارشاد و ذكر مصائب حسینی و مرثیه‌خوانی برپا شود.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۴۰


۲ . در بعضی از هیأت‏‌های مذهبی مصیبت‏‌هایی خوانده می‏‌شود كه مستند به مقتل معتبری نیست و از هیچ عالم یا مرجعی هم شنیده نشده است و هنگامی كه از خواننده مصیبت از منبع آن سؤال می‏‌شود، پاسخ می‏‌دهند كه اهل‌بیت(علیهم‌السلام) این‌گونه به ما فهمانده‏‌اند و یا ما را راهنمایی كرده‏‌اند و واقعه كربلا فقط در مقاتل نیست و منبع آن هم فقط گفته‏‌های علما نمی‏‌باشد بلكه گاهی بعضی از امور برای مدّاح یا خطیب حسینی از راه الهام و مكاشفه مكشوف می‏‌شود، سؤال من این است كه آیا نقل وقایع از این طریق صحیح است یا خیر؟ و در صورتی كه صحیح نباشد، تكلیف شنوندگان چیست؟


جواب) نقل مطالب به‌ صورت مزبور بدون این‌كه مستند به روایتی باشد و یا در تاریخ ثابت شده باشد، وجه شرعی ندارد مگر آن‌كه نقل آن به عنوان بیان حال به حسب برداشت متكلّم بوده و علم به خلاف بودن آن، نداشته باشد و تكلیف شنوندگان نهی از منكر است به شرطی كه موضوع و شرایط آن نزد آنان ثابت شده باشد.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۴۶

۳. از ساختمان حسینیه صدای قرائت قرآن و مجالس حسینی بسیار بلند پخش می‏‌شود به‌طوری كه صدای آن از بیرون شهر هم شنیده می‏‌شود و این امر منجر به سلب آسایش همسایگان شده است و مسئولین و سخنرانان حسینیه اصرار به ادامه آن دارند، این عمل چه حكمی دارد؟


جواب) اگرچه اقامه مراسم و شعائر دینی در زمان‌های مناسب در حسینیه از بهترین كارها و جزو مستحبّات مؤكد می‏‌باشد، ولی واجب است برگزاركنندگان مراسم و عزاداران تا حد امكان از اذیت و ایجاد مزاحمت برای همسایگان بپرهیزند هرچند با كم‏ كردن صدای بلندگو و تغییر جهت آن به طرف داخل حسینیه باشد.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۴۷


۴. استفاده از آلات موسیقی مانند اُرگ (از آلات موسیقی و شبیه پیانو است) و سنج و غیر آن‌ها در مراسم عزاداری چه حكمی دارد؟


جواب) استفاده از آلات موسیقی، مناسب با عزاداری سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی كه از قدیم متداول بوده برگزار شود.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۴۹


۵ . اگر انسان در زیارتگاه‌های ائمه(علیهم‌السلام) خود را به زمین بیندازد و همانند بعضی از مردم كه صورت و سینه خود را بر زمین می‏‌مالند تا از آن خون جاری شود و به همان حالت وارد حرم می‏‌شوند، عمل كند چه حكمی دارد؟


جواب) این اعمال كه به عنوان اظهار حزن و عزاداری سنّتی و محبت ائمه(علیهم‌السلام) محسوب نمی‏‌شوند از نظر شرعی اعتباری ندارند، بلكه اگر منجر به ضرر بدنی قابل توجه و یا وهن مذهب شوند، جایز نیست.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۵۱

۶. باقی‌ مانده اموالی كه به عنوان هزینه‏‌های مراسم عاشورای امام حسین(ع) جمع ‏آوری می‏‌شود، در چه موردی باید خرج شود؟


جواب) می‏‌توان اموال باقی‌مانده را با كسب اجازه اهداء كنندگان آن‌ها در امور خیریه مصرف كرد و یا آن‌ها را برای مصرف در مجالس عزاداری آینده نگه داشت.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۵۳


۷ . آیا جایز است در ایام محرم از افراد خیر اموالی را جمع آوری كرد و با تقسیم آن‌ها به سهم‏‌های مختلف، قسمتی را به قاری قرآن و مرثیه‌خوان و سخنران داد و باقی‌مانده را برای برگزاری مجالس مصرف كرد؟


جواب) اگر با رضایت و موافقت صاحبان اموال باشد، اشكال ندارد.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۵۴


۸ . آیا جایز است زنان با حفظ حجاب و پوشیدن لباس خاصی كه بدن آنان را بپوشاند، در دسته‏‌های سینه‌ زنی و زنجیرزنی شركت كنند؟


جواب) شركت زنان در دسته‏‌های سینه زنی و زنجیر زنی شایسته نیست.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۵۵


۹. آیا خواندن زن در مجالس عزاداری با علم او به این‌كه مردان نامحرم صدای او را می‏‌شنوند جایز است؟


جواب) اگر خوف مفسده باشد باید از آن اجتناب شود.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۵۹

۱۰. معیار شرعی ضرر اعم از جسمی یا روحی چیست؟


جواب) معیار، ضرری است كه در نظر عرف، قابل توّجه و معتنابه باشد.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۶۲


۱۱. زنجیر زدن به بدن همان‌گونه كه بعضی از مسلمانان انجام می‏‌دهند، چه حكمی دارد؟


جواب) اگر به نحو متعارف و به‌ گونه‏‌ای باشد كه از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه در عزاداری محسوب شود، اشكال ندارد.


اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۶۳


۱۲. اگر بعضی از واجبات از مكلّف به سبب شركت در مجالس عزاداری فوت شود مثلاً نماز صبح قضا شود، آیا بهتر است بعد از این در این مجالس شركت نكند یا این‌كه عدم شركت او باعث دوری از اهل‌بیت(علیهم السلام) می‏‌شود؟


جواب) بدیهی است كه نمازِ واجب، مقدم بر فضیلت شركت در مجالس عزاداری اهل‏‌بیت(علیهم السلام) است و ترك نماز و فوت شدن آن به بهانه شركت در عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) جایز نیست، ولی شركت در عزاداری به‌گونه‏‌ای كه مزاحم نماز نباشد ممكن و از مستحبّات مؤكد است.


برگرفته از اجوبه الاستفتائات سوال ۱۴۴۵


۱۳. آیا می‌شود «اضافه‌خرج» مراسم فاطمیه را در محرم خرج كرد؟


جواب) اگر نذر خاص نشده باشد كه در مراسم فاطمیه مصرف شود و یا خلاف نظر اهدا كنندگان نباشد، اشكال ندارد.

منبع: yjc.ir