موضوع: روایت امیرالمومنین از حوادث آخرالزمان - خطبه ۱۸۷ نهج البلاغه

روایت امیرالمومنین از حوادث آخرالزمان

خطبه ۱۸۷ نهج البلاغه یکی از خطبه های علی(ع) است که موضوع آن آخرالزمان و پیشگویی های حضرت است. به جان خودم سوگند حوادث دردناکى در پیش است که مؤمن در شعله‏هایش هلاک مى‏شود اما غیرمسلمان از آن سالم مى‏ماند!

سال 400 هجری سید رضی "قدس سره" به جمع آوری برخی از آثار علمی حضرت علی(ع)همت گماشت و نهج البلاغه را تدوین کرد. این اثر نفیس دریای نور، علم و دانش است و مسائل گوناگون از حوزه های مختلف فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، جهان شناسی، الهیات، خداشناسی، انسان شناسی، مبدء و معاد و .... در آن گرد آمده است.

در این اثر گرانمایه برخی از سخنان حضرت علی(ع) پیرامون مهدویت و امام منتظر ذکر شده است.از خطبه‏هاى امام علی(ع) ‏که درباره حوادث آینده ایراد فرموده و به اعتقاد مفسران از حوادث آخرالزمان سخن گفته است، خطبه[187] نهج البلاغه است. در این خطبه از حوادث آینده پیشگوئى مى‏شود، این حوادث همان امورى‏است که طبق روایات ظهور دیگر جز و علامات "حضرت مهدى(ع)" به شمار می رود.

فیا لها من مصیبة حینئذ من البلاء العقیم،و البکاء الطویل،و الویل والعویل،و شدة الصریخ، ذلک امر الله و هو کائن و فناء مریح،فیا بن خیرة‏الاباء متى تنتظر البشیر بنصر قریب من رب رحیم الا فویل للمتکبرین عندحصاد الحاصدین و قتل الفاسقین عصاة ذى العرش العظیم الا بابى و امى هم‏من عدة...»

"ابو الحسن مدائنى‏" این خطبه را در کتاب "صفین" آورده و گفته است این‏خطبه را امام(ع) پس از پایان جریان‏ "نهروان" ایراد فرموده و آنگاه قسمتى از آن را که از حوادث آینده پیشگوئى مى‏کند، ذکر نموده است. این حوادث همان امورى‏است که طبق روایات ظهور جزء علامات "حضرت مهدى(ع)" به شمار می رود.

به طور خلاصه این فراز از سخنان امام(ع) شامل پیشگوئى درباره هرج و مرج هاى اخلاقى، به وجود آمدن شهر بغداد، خرابى عراق، بالا رفتن نرخ ها، و به دنبال آن حوادث گریه آور، ناله خیز و دردناکى است که به جرم بدرفتاری ها و سرکشى ها به امر خدا به وقوع می پیوندد.

آنگاه از حضرت مهدى(ع) به عنوان "فرزند بهترین پدران" فیابن خیرة الآباء یاد فرموده و خبر از سرنوشت شوم و مرگ آورى مى دهد که ـ به کیفر سرپیچى از فرمان الهى و پیروى از دستورات دین ـ در انتظار مستکبران و فاسقان است.
نویسنده مصادر نهج البلاغه در پاورقى اظهار نظر مى‏کند که ضمیر "هم" به‏خیرة الاباء یعنى ائمه اهل بیت‏برمى‏گردد زیرا مراد از "یابن خیرة الاباء" حضرت مهدى(ع)است.

"زمخشرى‏" در کتاب‏ "ربیع الابرار" در باب‏ "المال و الکسب" قسمتى از این‏خطبه را آورده. (مصادر جلد 2 صفحه‏479)

هان!پدر و مادرم فدایشان باد!آنها از گروهى هستند که نامهایشان در آسمان‏معروف، ولى در زمین گم نامند. آگاه باشید شما آماده عقب گرد کردن امور خویش و گسیختگى پیوندها و سرکار آمدن خردسالان، و بى‏تجربه‏گان و دون همتان خویشتن باشید!

این وضع زمانى پیش خواهد آمد که قرار گرفتن انسان مؤمن در زیر ضربات شمشیر براى‏او از یافتن یک درهم پول حلال آسان تر است. زمانى خواهد آمد که اجر و ثواب گیرنده از دهنده بیشتر است(زیرا دهنده در آن زمان از پول حرام و به خاطر ریا، تظاهر و اسراف‏مى‏بخشد ولى گیرنده آن را در راه وظیفه شرعى خویش مصرف مى‏کند)این به هنگامى رخ‏خواهد داد که مست مى‏شوید اما نه با شراب، بلکه بر اثر فراوانى نعمت و قسم مى‏خورید اما نه از روى ناچارى، دروغ مى‏گوئید اما نه در اثر واقع شدن در تنگنا، این موقعى خواهد بود که بلاها و مصائب همچون بارى گران که بر پشت‏شتران نهاده باشند و سنگینى جهاز گردن‏آنها را مجروح کند، بر شما فشار وارد خواهند ساخت.

آه! این شکنجه و سختى چه طولانى است؟ و امید رهائى از آن چه دور!

اى مردم! این افسارهائى که از سنگینى بارها حکایت مى‏کند از دست‏بیندازید(دست‏از افکار پراکنده و نظرات فاسد و پیروى و هوس هاى سرکش بردارید) و از گرد پیشواى خود پراکنده مشویدکه سرانجام خویشتن را مذمت‏خواهید کرد.خود را در آتش فتنه‏اى که برافروخته‏اید، میندازید، از این کار دورى گزینید و راهى را که به آن منتهى می شود رها سازید که به جان خودم سوگند حوادث دردناکى در پیش است که مؤمن در شعله‏هایش هلاک مى‏شود اما غیرمسلمان از آن سالم مى‏ماند!

من در میان شما همچون چراغ در تاریکى هستم که هرکس به سوى آن روى آورد و کنارش‏نشیند از نورش بهره‏مند شود.
اى مردم! بشنوید و سخنانم را حفظ کنید! گوش‏هاى قلب خویش را باز کنید و گفته‏هایم‏را بفهمید!

منبع: شبستان