RE: حدیث تکان دهنده امام سجاد(ع)درباره امانتداری
حضرت آیت الله مصباح یزدی روایاتی را که در تحف العقول توسط جابر از امام باقر(ع) نقل شده است را شرح دادهاند که یکی از این روایات را در ادامه میخوانید:
امام باقر علیهالسلام در ادامه نصایح خویش به جابر میفرمایند:«اگر دیگران در حق تو خیانتی مرتکب شدند تو درباره آنها خیانت نکن.» البته خیانت یکی از مصادیق ظلم است؛ اما ذکر آن به طور خاص، به خاطر اهتمامی است که به بعضی از مصادیق ظلم است که گاهی ذهن متوجه آنها نمیشود.
معنا و مفهوم خیانت
خیانت در اصل به مواردی گفته میشود که نسبت به امانتی خیانت شود. قرآن میفرماید: إِن اللهَ یأْمُرُكُمْ أَن تُؤدواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا.(1) اما در مقابل این دستور الهی کسانی در امانت خیانت میکنند؛ یعنی به جای اینکه امانت را به صاحبش رد کنند، یا انکار میکنند یا از آن کم میکنند یا در نگهداری آن کوتاهی میکنند. این خیانت است. موارد شایع خیانت درباره امانتهاست. بنابراین معنای روایت این خواهد بود که: اگر کسانی به تو خیانت کردند یعنی اگر مالی را نزد کسی امانت گذاشتی و آنها امانت را به تو رد نکردند یا آن را تضییع کردند تو در حق دیگران این طور رفتار نکن.
گاهی مفهوم خیانت نسبت به هر تعهدی توسعه داده میشود. گاهی دو فرد یا دو گروه تعهداتی نسبت به همدیگر دارند و یک طرف نسبت به تعهدی که دارد عمل نمیکند و به این عهد خیانت میکند. این اصطلاحاً خیانت در امانت نیست، بلکه خیانت در تعهدی است که داده است.
این دو مفهوم (امانتداری و وفای به عهد) از عامترین ارزشهایی است که قوامبخش زندگی اجتماعی هستند. اگر عدهای هیچ دین و مذهبی نداشته باشند، به هیچ مکتب اخلاقی هم پایبند نباشند و تابع هیچ حکیم یا شخص بزرگی هم نباشند اما بخواهند زندگی اجتماعی داشته باشند باید این دو چیز را رعایت کنند.