حریم روابط نامحرم

[طاهره وحیدیان]

حریم روابط نامحرم

یكی از مهمترین مباحث كاربردی و اساسی در مسائل اجتماعی و خانوادگی، حفظ حریم روابط محرم و نامحرم است كه توجه به نكات زیر،

در ایجاد امنیت و آرامش اخلاقی و معنوی افراد و خانواده ها بسیار مهم است:

1. به حد ضرورت اكتفا كنید: اسلام زن و مرد نامحرم را از صحبت كردن با هم و برخوردهایی كه لازمه رسیدگی به كارهای روزمرّه است منع نموده است

البته در صورتی كه بدون هیچ شائبه‌ای بوده و به مسائل دیگر آلوده نباشد.[1]

2. حریم نگه دارید: حریم نگه داشتن میان زن و مرد نامحرم در متون روایی و در سیره معصومین ـ علیهم السّلام ـ ذكر شده است،

سنّت جاری مسلمین از زمان رسول اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ همین بوده و زنانی از شركت در مجالس و مجامع منع نمی‌شده‌اند

ولی همواره اصل «حریم» رعایت می‌شده و در مساجد و مجامع حتی در كوچه و معبر زن و مرد مختلط نبوده[2] و درب ورودی زنان در مسجدالنبی(ص) جدا بوده است.

3. از نگاه و رفتار هوس آلود پرهیز كنید: اسلام می‌خواهد جامعه عاری از هرگونه نگاه و رفتار هوس‌آلود و سرشار از كار و فعّالیت باشد

و زن و مرد فارغ از دغدغه‌های شهوانی به تحصیل و سایر كارهای زندگی برسند لذا زن و مرد از اختلاط بی‌حدّ و مرز از زیر پاگذاشتن حریم‌های عفاف

و شرم و حیا باز داشته تا سلامت فرد و جامعه تأمین گردد.[3]

[1] . جوادی آملی، عبدالله، زن در آئینه جلال و جمال، (چاپ 4، انتشارات اسراء قم، 1378) ص 394.
[2] . شهید مطهری، مرتضی، مسئله حجاب (چاپ 42، انتشارات صدرا، قم 1364) ص 241.
[3] . زن در آئینه جلال و جمال، ص 395 و مسأله حجاب 93.

[طاهره وحیدیان]

4. به روحیات، سن و شرایط ویژه خود توجه كنید: اگر حساسیتی نسبت به صحبت نمودن و برخوردهای مستمّرِ دختر و پسر وجود داشته باشد،

به روحیّات و سن و شرایط ویژه آن دو بستگی دارد، دختر و پسر پس از بلوغ سرشار از غرایز و عواطف بوده و تأثیرپذیری بسیاری دارند،

در این سن حكومت و سلطه غرایز جنسی فراگیر می‌شود و بر اعمال و رفتار و اندیشه‌ی جوان سایه می‌افكند.

احساس نیازی كه در جوانان نسبت به جنس مخالف وجود دارد باعث می‌شود كه آنان هر لحظه به دنبال پاسخی برای ارضای آن و جبران كمبود روحی ـ روانی خود باشند.

در بسیاری از برخوردها، دختر و پسر هر چند به بهانه‌های گوناگون با هم آشنا می‌شوند امّا اندك اندك براساس تسلّط طبیعی غرایز نگاه و سخن و رفتارشان

رنگ و بویی دیگر گرفته و چه بسا بعد از مدتی به یكباره متوجه می‌شوند عواطف و احساسات و عفت و طهارت آنان بازیچه هوس شده است.

اسلام به نیاز طبیعی زن و مرد توجه كرده و ازدواج را بهترین پاسخ برای نیازهای جسمی و روانی قرار داده است.

اسلام خواهان آن است كه هرگونه ارتباط تحت ضابطه و در كادر رسمی آن باشد در سایه ازدواج از هرج و مرج جنسی و بی‌بند و باری ـ كه امروزه

جوامع غربی شاهد آن است ـ جلوگیری شده و به نیاز طبیعی نیز پاسخ داده شود

. اشباع غرایز و سركوب نكردن آن یك مطلب است و آزادی و رفع مقررات و موازین اخلاقی مطلب دیگری است.[4]

اسلام اصرار فراوانی دارد كه مسائل جنسی منحصر در خانه و محیط خصوصی باشد و افراد با خروج از خانه دغدغه‌ای جز فعالیت و تلاش از كار

و تحصیل نداشته باشند و محیط اجتماع عاری از هر نوع كامیابی جنسی باشد، فلسفه تحریم نظر بازی[5] و تمتعات جنسی غیر قانونی و حرمت خودآرایی[6]

برای بیگانه از اینجا نشأت می‌گیرد.

[4] . مطهری، مرتضی، اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب، انتشارات صدرا، قم بی‌تا) ص 69.
[5] . سوره نور، آیه 31.
[6] . سوره احزاب، آیه 33.

[طاهره وحیدیان]

5. در زمینه مسائل جنسی احتیاط كنید: در داستان حضرت یوسف ـ علیه السّلام ـ در قرآن به خوبی در می‌یابیم انسان در زمینه مسائل جنسی در خطر است

و اگر رعایت جوانب احتیاط را نكرده و به خدا پناه نبرد طعمه شیطان می‌گردد. در قرآن می‌خوانیم «آن زن قصد یوسف نمود و یوسف نیز اگر برهان پروردگار

را نمی‌دید قصد وی نمود»[7] آیه می‌گوید ایمان حضرت یوسف سبب نجات او شد و در غیر این صورت به طور طبیعی او نیز در این راه به خطا می‌رفت

پس برخورد میان زن مرد از لغزش‌گاه او می‌باشد و در داستان حضرت موسی و دختران شعیب می‌خوانیم هنگامی كه دختر از طرف پدرش (شعیب)

موسی را دعوت نمود حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ گفت: «من جلو می‌روم و تو پشت سر من راه بیا من از قومی هستم كه پشت زنان نگاه نمی‌كنیم».[8]

6. به سیره معصومین - علیهم السلام - توجه كنید: در حدیثی آمده حضرت علی ـ علیه السّلام ـ كراهت داشت تا به زنان جوان آغاز به سلام كند،

و پیرامون حكمت آن فرمود: «ترس از آن دارم كه تحت تأثیر صدای او واقع شوم و ضرر آن از ثوابی كه از سلام می‌برم بیشتر شود».[9]

7. از شوخی با نامحرم بپرهیزید: در حدیثی پیرامون شوخی و مزه‌پرانی زن و مرد نامحرم آمده است: «ابوبصیر می‌گوید:

به زنی درس روخوانی قرآن می‌دادم. روزی كمی با او شوخی كردم؛ وقتی خدمت امام باقر ـ علیه السّلام ـ رسیدم به من فرمود:

چه چیزی به زن گفتی. رنگم پرید و خجالت كشیدم. بعد فرمود: دیگر به طرف آن زن نرو و درس نده».[10]

همچنین احادیثی درباره عذاب كسانی آمده كه با زنان نامحرم شوخی و خوش طبعی می‌كنند.[11]

با توجه به آیات و احادیث فوق به خوبی حكم اختلاط و همدوشی‌ها و روابط بی‌حدّ و مرزی كه متأسفانه دارد در سطح جامعه رواج پیدا می‌كند

و حتی به اسم روشنفكری به آن دامن زده می‌شود مشخص می‌شود كه برخلاف نص صریح معارف اسلامی و آموزه‌های دینی است.

[7] . سوره یوسف، آیه 24.
[8] . سوره قصص، آیه 23 و 25.
و علامه طباطبایی،‌ محمد حسین، تفسیر المیزان، (چاپ دوم، دارالكتب الاسلامیه، قم 1393 ه‍) ج 16، ص 129.
[9] . ری‌شهری، محمد، میزان‌الحمه، (چاپ اول، دفتر تبلیغات اسلامی قم، 1362) ج 4، ص 540.
[10] . حر عاملی، محمد ن حسن، وسائل الشیعه (چاپ 6، دارالكتب اسلامیه، تهران 1403 ه‍) ج 14، ص 144، ب 106، مقدمات نكاح، حدیث 5.
[11] . همان، ج 14، ص 143، ب 106، مقدمات نكاح.

[طاهره وحیدیان]

- ثمرات قرار دادن حریم در روابط زن و مرد عبارتند از:


1. جلوگیری از آشفتگی ذهنی.

2. كنترل غرایز جنسی.

3. پرهیز از قرار گرفتن در موضع تهمت.

4. آرامش روانی.

5. تحكیم نظام خانواده و وفاداری به همسر.

6. انجام سالم فعالیت‌های اجتماعی.

7. كاهش جرائم اخلاقی همچون سقط جنین، هم جنس بازی و..

8. پیشگیری از ناكامی و شكست در زندگی.

9. موفقیت تحصیلی و شغلی.

10. اجرای فرامین الهی و كسب رضایت خداوند (خداوند متعال در قرآن كریم ضمن بیان دقیق حریم‌های لازم در روابط بین زن و مرد،

از دوستی زن و مرد در خارج از چارچوب الهی نهی فرموده است).