محمدابراهیم نامدار
09-13-2013, 12:02 AM
با توجه به اينکه همه لذت هاي دنيوي را خداي متعال آفريده و همچنين حس گرايش به اين لذائذ را خداوند در درون انسان نهاده، آيا عادلانه است که انسان بواسطه عبادت الهي از اين لذائذ محروم باشد؟عادلانه تر نبود که انسان به واسطه عبوديت الهي دچار هيچ محروميتي از لذت ها نمي شد؟
اينکه يكي از گرايش هاي فطري و دروني انسان، گرايش به لذت و خوش گذراني مي باشد کاملا درست است.و وجود اين لذائذ و گرايش ها به هيچ عنوان با عدل الهي در تضاد نيست چون قرآن مجيد اين ميل فطري را به رسميّت مي شناسد و مانع آن نمي شود، وليکن هيچ گاه هم آن را رها و آزاد نمي گذارد، بلكه آن را در جهت صحيح هدايت مي كند. و از ديد گاه عبوديت الهي اين لذت نيست كه منشأ نكوهش و مذمت شده، بلكه به خاطر عوامل جنبي همراهش مذمت شده، مثلاً گاهي غرق شدن در لذايذ آني، باعث غفلت از لذت هاي ابدي و ارزنده تر مي شود و يا باعث غرق شدن در لذت هاي پست و هوس هاي كم اهميت مي شود. کما اينکه استفاده از نعمت ها و لذت بردن از آن ها از ديد قرآن بي اشكال مي باشد، لذا قرآن مجيد كساني كه بيهوده خود يا ديگران را از نعمتهاي الهي محروم مي كنند، نكوهش مي كند و مي فرمايد:
"قل مَن حرّم زينة اللَّه التي أخرج لعباده؛ بگو چه كسي زينت خدا را كه براي بندگان خود آورده و روزيهاي پاك و پاكيزه را منع كرده است؟!".(اعراف ، آيه 32) پس آن چه منع شده، ترجيح دادن لذت هاي آني بر لذايذ ابدي مي باشد. دليلش هم اين است كه ظرفيت لذت براي انسان محدود بوده و طوري آفريده شده كه در اين عالم نمي تواند همه لذت ها را يك جا به دست آورد. پس انسان ناگزير است از ميان آن ها، انتخاب كند.لذا دانشمندان ديني لذت ها به چند قسم تقسيم مي کنند:
اول لذت هاي مباح: لذاتي كه انسان را از لذت ابدي محروم نمي كند و موجب عذاب اخروي نمي شود، مانند لذتي كه از غذاي لذيذ حاصل مي شود و يا لذتي كه از مسافرت و تفريح و ازدواج شرعي به دست مي آيد.
دوم لذت هاي مكروه: لذاتي كه انسان را از لذايذ بيش تر در آخرت محروم مي كند، ولي موجب عذاب اخروي نمي شود. با وجود اين لذت ها آدمي وارد بهشت مي شود، ولي از مراتب عالي محروم خواهد بود، مانند پرخوابي، پرخوري و پرگويي.
سوم لذت هاي حرام: لذاتي كه مانع لذات ابدي و موجب عذاب اخروي مي شوند. اين لذات از نظر اسلام بار منفي دارند. چون اين امور انسان را از مقام انسانيت دور مي سازد و به مرتبه حيوانيت نزديك مي كند، در نتيجه از هدف اصلي كه نزديكي به خدا است باز مي ماند.
اينکه يكي از گرايش هاي فطري و دروني انسان، گرايش به لذت و خوش گذراني مي باشد کاملا درست است.و وجود اين لذائذ و گرايش ها به هيچ عنوان با عدل الهي در تضاد نيست چون قرآن مجيد اين ميل فطري را به رسميّت مي شناسد و مانع آن نمي شود، وليکن هيچ گاه هم آن را رها و آزاد نمي گذارد، بلكه آن را در جهت صحيح هدايت مي كند. و از ديد گاه عبوديت الهي اين لذت نيست كه منشأ نكوهش و مذمت شده، بلكه به خاطر عوامل جنبي همراهش مذمت شده، مثلاً گاهي غرق شدن در لذايذ آني، باعث غفلت از لذت هاي ابدي و ارزنده تر مي شود و يا باعث غرق شدن در لذت هاي پست و هوس هاي كم اهميت مي شود. کما اينکه استفاده از نعمت ها و لذت بردن از آن ها از ديد قرآن بي اشكال مي باشد، لذا قرآن مجيد كساني كه بيهوده خود يا ديگران را از نعمتهاي الهي محروم مي كنند، نكوهش مي كند و مي فرمايد:
"قل مَن حرّم زينة اللَّه التي أخرج لعباده؛ بگو چه كسي زينت خدا را كه براي بندگان خود آورده و روزيهاي پاك و پاكيزه را منع كرده است؟!".(اعراف ، آيه 32) پس آن چه منع شده، ترجيح دادن لذت هاي آني بر لذايذ ابدي مي باشد. دليلش هم اين است كه ظرفيت لذت براي انسان محدود بوده و طوري آفريده شده كه در اين عالم نمي تواند همه لذت ها را يك جا به دست آورد. پس انسان ناگزير است از ميان آن ها، انتخاب كند.لذا دانشمندان ديني لذت ها به چند قسم تقسيم مي کنند:
اول لذت هاي مباح: لذاتي كه انسان را از لذت ابدي محروم نمي كند و موجب عذاب اخروي نمي شود، مانند لذتي كه از غذاي لذيذ حاصل مي شود و يا لذتي كه از مسافرت و تفريح و ازدواج شرعي به دست مي آيد.
دوم لذت هاي مكروه: لذاتي كه انسان را از لذايذ بيش تر در آخرت محروم مي كند، ولي موجب عذاب اخروي نمي شود. با وجود اين لذت ها آدمي وارد بهشت مي شود، ولي از مراتب عالي محروم خواهد بود، مانند پرخوابي، پرخوري و پرگويي.
سوم لذت هاي حرام: لذاتي كه مانع لذات ابدي و موجب عذاب اخروي مي شوند. اين لذات از نظر اسلام بار منفي دارند. چون اين امور انسان را از مقام انسانيت دور مي سازد و به مرتبه حيوانيت نزديك مي كند، در نتيجه از هدف اصلي كه نزديكي به خدا است باز مي ماند.