آیا بخشش اموال به قصد فرار از خمس جایز است؟

[طاهره وحیدیان]

امام خمینی(ره):اگر هبه زائد و شأن یا برای فرار از خمس باشد، خمس آن چیز باید داده شود.
(استفتائات 1380، ج1، ص 404 و 405، س176 و 177)


آیة الله بهجت(ره) :اگر بخشش زائد بر شان او نباشد جایز است.
(استفتائات، 1386، ج3، ص 124، س 3790)

آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):اگر به مقداری باشد که عرفاً مناسب شأن (بخشنده) باشد و بخشش صوری و به قصد فرار از خمس هم نباشد. خمس ندارد، ولی اگر بخشش صوری و برای فرار از خمس باشد، خمس واجب ساقط نمی شود.
(اجوبة الاستفتائات، 1387 ص 177، با استفاده از س 856 و 857 و ص 208، س 979)

آیة الله سیستانی(دام ظلّه):اگر مناسب شأن وی باشد خمس ندارد.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)

آیة الله فاضل لنکرانی(ره):در صورتی که بخشش مناسب با شأن انسان نباشد، راه فرار از خمس نمی باشد و باید خمس آن را بدهد همچنین است اگر بخشش به عنوان حلیه ای برای فرار از خمس باشد مثل اینکه مال خود را به کسی ببخشد و با او قرار بگذارد که بعد از فرا رسیدن سال خمسی، مال را به صاحب مال ببخشد.
(اگر بخشش زائد بر شأن نباشد و به خاطر خمس ندادن آن را ببخشد، اشکال ندارد و جایز است.)
(جامع المسائل، ج1، ص 308، س 829)

آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):چنانچه واقعاً ببخشد و این مقدار بخشش در شأن او باشد خمس به او تعلق نمی گیرد؛ ولی از فضیلتی محروم شده است.
(استفتائات جدید، 1386، ج2، ص 187، س579)

آیة الله نوری همدانی(دام ظلّه):اگر بخشش به اندازه شأن و موقعیت وی باشد و برای فرار از خمس نباشد، اشکال ندارد.
(هزار و یک مساله، فقهی، 1383، ج2، ص 101، س 349 و 352)