پول تو جیبی

[طاهره وحیدیان]

روانشناسان معتقدند پول توجیبی درس عملی اندوخته کردن، بخشندگی و آینده‌نگری است و والدین باید مبلغی را به عنوان پول توجیبی به کودک بدهند.


پول تو جیبی



در خانواده‌های امروزی، پول تو جیبی کودک را ـ همچون پوشاک و غذا ـ تأمین می‌کنند، چرا که او عضوی از خانواده است. پول تو جیبی بچه‌ها، از مواردی است که اغلب در خانواده مشکل‌آفرین می‌شود. ریشه اصلی این مشکلات نگرش اشتباه ما نسبت به آن است. ما گمان می‌کنیم خرجی یا «پول تو جیبی» کودک ، پاداشی برای رفتار خوب یا حق‌الزحمه‌ای برای کارهای روزانه بچه‌هاست. به همین خاطر، از آن به عنوان وسیله‌ای برای فشار آوردن بر کودک و واداشتن او به اطاعت استفاده می‌کنیم. آنچه که باید به آن توجه کرد این است که «پول تو جیبی» یک وسیله آموزشی و تربیتی است که هدف و غایتی مشخص دارد: ما می‌خواهیم از طریق «حق انتخاب» و «مسئولیت های محول شده »، به فرزند خود یاد بدهیم که چگونه از پولش استفاده کند و او را در اندوختن تجربه در این راه یاری کنیم.
به همین جهت نظارت و تجسس بیش از اندازه بر «پول تو جیبی» و طریقه خرج کردن آن و نیز استفاده از آن به عنوان وسیله‌ای برای تنظیم پاداش و تنبیه کودک، هدف اصلی این وسیله تربیتی را خنثی می‌کند.
اینکه پول تو جیبی چه‌قدر باشد، خیلی مهم نیست؛ مهم این است که بچه‌ها استفاده درست را بلد باشند. مطالعات نشان داده که پول هفتگی یا ماهیانه بستگی به سن اطفال دارد.
کودکانی که سن کمتری دارند ظرفیت و توانایی نگهداری پول خود را تا آخر ماه نداشته و تمام پول را یکجا خرج می‌کنند. بنابراین بهتر است کودکان ۷ تا ۹ ساله به‌طور هفتگی و کودکان بالای ۱۰ سال به‌طور ماهیانه پول تو جیبی‌شان را دریافت کنند.

[طاهره وحیدیان]

همچنین روان‌شناسان معتقدند پرداخت پول تو جیبی باید از قاعده منظم و خاصی برخوردار باشد که می‌توان در زمان‌های مختلفی چون روزانه، هفتگی و یا ماهیانه باشد تا کودک یا نوجوان بتواند براساس آن نظم، برای پول ثابتی که به او پرداخته می‌شود، برنامه‌ریزی کند.
اطلاعات موجود نشان می‌دهد خانواده‌های با درآمد متوسط به مستمری هفتگی یا ماهانه کودکان خود اهمیت بیشتری می‌دهند.
یکی از نکات مهم در تربیت اقتصادی فرزندان، درست خرج کردن و فراگیری آینده‌نگری اقتصادی فرزندان است. عده زیادی از کودکان و نوجوانان از میزان پولی که به عنوان پول تو جیبی از والدین خود دریافت می‌کنند، ناراضی هستند و معتقدند این مبلغ فقط برای مخارجشان کافی است.
در مقابل، والدین نیز معتقدند که میزان پول دریافتی فرزندانشان زیاد است. البته مبلغ و میزان پول تو جیبی بچه‌ها ارتباط مستقیم با شناخت والدین از نیازهای فرزندانشان و شناخت مناسب فرزندان از وضع مالی والدینشان دارد.

پول تو جیبی نباید بیشتر از ظرفیت و توان کودک باشد، به طوری که کودک نتواند آن را تنظیم کند. بهتر است که دادن پول تو جیبی به کودک را به مقدار کم شروع کنیم تا از عهده تنظیم آن برآئیم
آنچه که باید انجام شود این است که مخارج کودک را برآورد کنیم و براساس آن به کودک پول توجیبی بدهیم. مسلماً کودک بزرگتر که می‌شود. مخارج و مسئولیت‌های او نیز افزایش می‌یابد پس مقدار پول توجیبی او نیز زیادتر شود مثلاً هزینه‌های مربوط به پوشاک و پذیرایی از دوستان و همکلاسان، به فهرست مخارج کودک افزوده خواهد شد. می‌توان انتظار داشت که کودک از مقدار پول توجیبی خود استفاده ناصحیح بکند.

[طاهره وحیدیان]

برخی از کودکان برنامه صحیحی برای استفاده از پول توجیبی خود ندارند و مبلغ زیادی از آن را خیلی زود خرج می‌کنند. برای اینکه به راه‌حل‌هایی دست یابیم که هم مورد قبول والدین باشد و هم مورد قبول کودک، باید به شیوه‌ای تجاری درباره‌ی‌ استفاده صحیح از پول با کودک گفتگو کنیم.
در مواردی که پول توجیبی زود به زود خرج می‌شود، شاید ضروری باشد که مقدار پول توجیبی را به چند بخش تقسیم کنیم و هر هفته دو یا سه بخش را به او بدهیم. در ضمن، نباید از پول توجیبی به عنوان وسیله‌ای برای وارد آوردن فشار بر کودک و واداشتن او به اطاعت استفاده کنیم. در مواقعی که عصبانی می‌شویم، نباید از دادن پول توجیبی به کودک امتناع ورزیم. همین طور، در مواقعی که خلق و خوی خوشی داریم و عصبانی نیستیم. نباید به دلخواه خود خرجی او را افزایش دهیم.

[طاهره وحیدیان]

پول تو جیبی
پول تو جیبی متعادل و خوب چیست؟ هیچ پاسخ جامعی برای این سئوال وجود ندارد. پول تو جیبی کودک می‌بایست معادل با بودجه‌ی‌ ما باشد. نبایستی بخاطر معیار همسایه‌ها، خود را دچار مشکل کنیم و بیشتر از آنچه که در توانمان هست به کودک پول تو جیبی بدهیم اگر کودک اعتراض می‌کند، می‌توانیم با همدردی و به طور صحیح به او چنین بگوییم. «دلمان می‌خواهد پول تو جیبی بیشتری به تو بدهیم ولی بودجه‌مان محدود است). این طرز برخورد بهتر از این است که کودک را متقاعد کنیم به اینکه او واقعاً به پول بیشتری احتیاج ندارد.
پول همچون قدرت، می‌تواند به دست یک فرد ناآزموده و بی‌تجربه مورد سوءاستفاده قرار گیرد. پول تو جیبی نباید بیشتر از ظرفیت و توان کودک باشد، به طوری که کودک نتواند آن را تنظیم کند. بهتر است که دادن پول تو جیبی به کودک را به مقدار کم شروع کنیم تا از عهده تنظیم آن برآئیم. نه اینکه با در نظر گرفتن مقادیر زیاد، کنترل از دستمان خارج شود و نتوانیم مقدار پول توجیبی را تنظیم کنیم. وقتی کودک مدرسه رفتن را شروع می‌کند و یاد می‌گیرد که چطور پول بشمارد و پول عوض کند، می‌توان خرجی دادن به کودک را شروع کرد.
موردی هست که در مورد پول تو جیبی ضروری به شمار می‌آید مقدار اندکی از پول توجیبی که پس از تأمین مخارج ثابت کودک باقی می‌ماند بایستی به کودک تعلق داشته باشد تا او اگر دلش خواست آن را پس‌انداز کند یا با خرج کردن آن پز بدهد. آنچه در این راستا اهمیت دارد راهنمایی مطلوب ما بزرگترها به کودکان است. راهنمایی، کودک را یاری می‌دهد تا دریابد که کیست؟ چگونه رفتار کند؟ انتظارهای دیگران از او چیست؟ و در نهایت با شناخت خود و محیط بتواند برای تأمین نیازهای فردی و اجتماعی خود تصمیمات مناسبی بگیرد.

[طاهره وحیدیان]

عامل دیگر، جنسیت فرزندان است. گاهی خانواده‌ها به دلایل فرهنگی نیازهای فرزندان دختر را نادیده می‌گیرند و به فرزندان پسر پول بیشتری می‌دهند. تحقیقات به عمل آمده نشان می‌دهد که پسرها بیشتر از دخترها پول دریافت می‌کنند.
به‌طور کلی پول دریافتی بچه‌ها نباید آنقدر زیاد باشد که ارزش خود را از دست بدهد و نه آن‌قدر کم که کودک یا نوجوان برای رفع خواسته‌های خود به اعمال نادرست دست بزنند.
آنان پی‌بردند که آموزش والدین درباره پول به فرزندان، با توانایی آتی کودکان در استفاده سودمند از منابع مالی در اوایل بزرگسالی (سال‌های اولیه دبیرستان) ارتباط مثبتی دارد. رفتارهای پولی این نوجوانان در آینده، آشکارا با تجربه‌ای مرتبط بود که از والدین خود در تشویق به کسب درآمد، و گفت‌وگو درباره مسائل مالی خانواده و یا هزینه‌ها به دست می‌آورند.
در مجموع، رابطه بین تجربه‌های دوران کودکی در نحوه استفاده از پول و توانایی بعدی آنان در مدیریت پول، بر اهمیت برنامه‌ریزی والدین به عنوان تجربه‌هایی بسیار ارزشمند برای کودکان می‌افزاید.
آشنا کردن نوجوانان دبیرستانی با تجربه کسب درآمد و در کل با مسائل مالی خانواده، اهمیت بسیاری دارد. رفتارهای پولی این نوجوانان در آینده، آشکارا با تجربه‌ای مرتبط بود که از والدین خود در تشویق به کسب درآمد، و گفت‌وگو درباره مسائل مالی خانواده و یا هزینه‌ها به دست می‌آورند

[طاهره وحیدیان]

مؤلفین معتقدند والدین با دو مسئله دشوار روبرو هستند: نخست چگونه وضعیت مالی خانواده را اداره کنند و فرزندان را در امور مربوط به آن شرکت بدهند و به آنان آگاهی دهند تا منطقی و عادلانه بیندیشند ؛ دوم، چگونه تضمین کنند که کودکان نگرش و مهارت‌های اصلی در امور پولی را کسب می‌کنند که برای تبدیل شدن به انسانی مولد و مسئول به آن نیازمندند. آنان معتقدند همه کودکان نیازمند درک واقعیت‌های اقتصادی هستند.
نباید فراموش کنیم که کودکان با ارزشمندترین سرمایه‌ی جامعه و ظریف‌ترین و گرانبهاترین هدیه‌ای هستند که خداوند به عنوان امانت به ما سپرده است و به تعبیری ما را بر سرنوشت آنها حاکم کرده است و ما نیز وظیفه داریم که این بار مسئولیت را که در مقابل پروردگار و جامعه و دنیای آینده برعهده گرفته‌ایم از طریق مطلوب‌ترین روش‌ها و انسانی‌ترین رفتارها به سر منزل مقصود برسانیم. و در این راستا اهمیت تربیت و آموزش آشکار می‌شود.